TIBIAE Pares et Impares

TIBIAE Pares et Impares

quarum frequens apud Auctores priscos mentio, quibusdam a magnitudinis aequalitate, aut inaequalitate, nomen accepêre. Alii singulares tibias seu μοναύλους impares, geminas autem pares dictas, existimavêre, ut vidimus. Nonnullis pares fuêre appellatae, quae unô spiritu animarentur, impares, quae secus. Melius Pares Salmasio sunt dextrae duae, vel sinistrae duae; Impares dexrra et sinistra: Quae omnes unô eôdemque flatu inspirabantur. Hinc aenigma,

Ε῟ς ἄνεμος, δύο νῆες, ἐρέττουσι δέκα ναῦται,

Ε῟ις δὲ κυβερνήτης ἀμφοτέρας ἐλάει.

Ubi ῟εις ἄνεμος, flatus est tibicinis: δύο νῆες, duae tibiae: δέκα ναῦται decem digiti, qui foramina tibiarum percurrendo quasi remigant: ῟εις κυβερνήτης, tibicen, qui utramque tibiam modulabatur. Et quidem inventionem geminarum Hyagnidi ab Apuleio, Marsyae a Plinio, ascriptam, vidimus. Ut ut sit, constat a Phrygibus geminarum tibiarum usum manâsse, dextrae x sinistrae, quarum illa gravem bombum, ista acutum tinnitum emittebat, ideoque illa incentiva, ista succentiva etat. Hae parem inter se foraminum numerum non habebant, adeoque impares dicebantur, plura autem foramina sinistrae erant, cum acutius tinniant tibiae clariusque, quae pluribus foraminibus apertae sunt. Solinus praecentorias vocat dextras, c. 11. quae propter gravitatem soni ad pulvinaria Deorum et aras inflari solebant quales et spondaicae tibiae, quibus ςπονδεῖα seu ἐπιβώμεα μέλη canebantur. Vascae vero tibiae quae numeris foraminum praecentorias antecedebant, eaedem fuêre cum sinistris, et a vasco, i. e. levi acutoque sono, id nominis accepêre, Graecis μελητικοὶ quoque αὐλοὶ, quod in his levioris et vasti soni tibiis flandi artem experiri meditarique consuêssent tibicines. Easdem Symphoniacorum fuisle, ex Servio discimus. Pares igitur tibiae, quae parem foraminum numerum habebant; Impares, quae contra. Erant autem impares semper dextra et sinistra, ut vidimus; at duae dextrae pares, duae item sinistrae pares: unde facile intelligere est, cum fabulam imparibus tibiis esse actam legimus, de dextra et sinistra id accipiendum; cum paribus, aut de duabus dextris, aut de duabus sinistris. Cum vero Andria Terentii dicitur acta tibiis paribus dextris et sinistris, non intelligitur, acta dextrâ, simul et sinistrâ, sed 2. primum dextris, dein 2. sinistris: saepe enim modulationes in eadem Comoedia mutari solitas, etiam ex Adelphis patet. Haec enim acta simul tibiis Lydiis, i. e. dextris, quae gravitatem ostendebant, quâ fere in omnibus Comoediis utitur Terentius: et Serranis, hoc est, sinistris, quae acuminis levitate iocum significarent. Item ex Heautontimorumeno, quae acta primum tibiis im paribus, mox paribus dextris, inscribitur. Porro dextra et sinistra, lict impares essent, diversâ ramen ac dispari modulatione non erant compositae, sed eiusdem carminis modos, dextra quidem incinebat, sinistra vero succinebat, et gravius illa, acutius ista, sonabat. Atquehae omnes, tum pares, tum impates, tum dextrae, tum sinistrae, in illis solis canticis, quae μονῳδὰ tantum erant, habuêre locum; unus enim solum canebat, supplebantque haec cantica vicem Chori, quô antiquae Latinae fabulae carebant prorsus: Aliud erat synodium i. e. Chori concentus, de quo suô locô. Plura hanc in rem vide apud Salmas. ad Vopisc. in Vita Carini, c. 19. ut et hîc passim, inprimis ubi de Veterum Musica.